Het Vlaams Artsenverbond (VAV) is een socioculturele vereniging voor en van Vlaamse artsen en dit zonder syndicale, partijpolitieke of filosofische bindingen. Een van de voornaamste doelstellingen is te streven naar een autonome Vlaamse gezondheidszorg als onderdeel van een autonome Vlaamse sociale zekerheid. Het VAV streeft naar communautarisering van de gezondheidszorg (de overheveling naar de Vlaamse en Franse Gemeenschap) waarbij de inwoners van Brussel kiezen voor het stelsel van een van beide gemeenschappen. De argumenten die het VAV wenst te onderlijnen om het beleid en de financiering van de gezondheidszorg toe te wijzen aan de Gemeenschappen zijn:
- De verschillen tussen Vlaanderen en Franstalig België in het gezondheidsbeleid: de onevenwichtige uitbouw van het ziekenhuislandschap, de verschillende benadering van gezondheidszorg zoals aangetoond via de uitgavenprofielen, de performantieverschillen met betrekking tot doeltreffendheid van zorg, veiligheid van zorg en zorgcontinuiteit en de verschillen in de benadering van de brede gezondheidspolitiek (preventieve geneeskunde). Het is opvallend dat er niet alleen accentverschillen maar ook performantieverschillen zijn tussen Noord en Zuid. In Wallonië en Brussel is zowel de sterfte vermijdbaar door primaire preventie als de sterfte vermijdbaar door betere organisatie van de gezondheidszorg (secundaire preventie en behandeling) beduidend hoger dan in Vlaanderen. Ook in Europese vergelijking scoren Wallonië en Brussel zwak.
- Wegens de financiële uitdagingen en de budgettaire beperkingen zal een efficiëntere organisatie van de gezondheidszorg noodzakelijk zijn. De verdeling van bevoegdheden, de fragmentatie van zorg en preventie, de trage overleg- en beslissingsprocessen en de tekorten aan zorgverleners dienen uitdrukkelijk vermeld te worden. Welzijnsbeleid en Gezondheidsbeleid onder één beheer brengen is in deze essentieel. Ook de kostenevolutie en de vergrijzing vormen een toenemend probleem. Het gezondheidszorgbudget zal steeds meer onder druk komen door de evolutie van de medische technologie en nieuwe farmaceutische producten. Door de druk op het gezondheidszorgbudget dreigt de solidaire toegankelijkheid problematisch te worden. Meer efficiëntie zal dus ook noodzakelijk zijn om een solidair systeem te behouden. Nu reeds zijn bijna een kwart van de uitgaven “out-of-pocket” betalingen hetgeen de solidariteit onder druk zet.
- Het VAV onderlijnt in het licht van deze financiële uitdagingen de noodzaak tot responsabilisering. Het VAV wijst er bovendien op dat de lage tewerkstellingsgraad in Wallonië de voornaamste oorzaak van de Vlaams-Waalse geldtransfers is, analyse die ook door sommige Franstalige studiegroepen bevestigd wordt.
Na de zesde staatshervorming bleef de financiering van de gezondheidszorg grotendeels op federaal niveau en werden de overgehevelde bevoegdheden gefinancierd met federale dotaties. Gezien de uitdagingen voor de toekomst, zowel in de gezondheidszorg als in de andere sectoren van de sociale zekerheid, gezien de duidelijke cultuurverschillen, gezien de vastgestelde performantieverschillen en gezien de precaire begrotingssituatie is het logisch naar een financieringsysteem te evolueren dat toelaat in de gezondheidszorg zowel performantie als kwaliteit te ondersteunen. Een gesplitste financiering van de gezondheidszorg biedt mogelijkheden en hoeft geen verlies van solidariteit te betekenen. Wel belangrijk is dat solidariteit op een transparante manier georganiseerd wordt en een tijdsdefinitie heeft. Enkel op die manier kan een maatschappelijk draagvlak bewaard blijven.
Er bestaat internationaal heel wat ervaring met decentrale organisatiemodellen. De stelling is dan ook dat een decentraal gedefiniëerde gezondheidszorg uitgewerkt kan worden en dat onderhandelde solidariteit als een hefboom kan dienen om het geheel van de gezondheidszorg efficiënter te maken waarbij de solidariteit kan behouden blijven.
Een decentrale financiering wordt voorgesteld waarbij de reële bijdragen van elke Gemeenschap aan het Gezondheidszorgbudget toegewezen worden aan die Gemeenschap, aangevuld met onderhandelde solidariteit binnen een afgesproken tijdskader. Bepalen tot welke Gemeenschap iemand behoort kan gebeuren op basis van de woonplaats. In Brussel kan dit op basis van de gemeenschapskeuze via de inschrijving in het ziekenfonds. Zo worden de niet-transparante transfers vervangen door een aangepast solidariteitsmechanisme dat toelaat minder performante regio’s te activeren. Deze solidariteit heeft een voorwaardelijk aspect en wordt transparant georganiseerd. Om een wettelijke basis voor deze splitsing te realiseren volstaat het om de “uitzonderingen” zoals bepaald in de Bijzondere Wet tot hervorming van de instellingen van 8 augustus 1980 aan te passen.
