Voorwoord

Kaft202404

Op het moment dat ik dit voorwoord opstel moet het ontslagnemende Vivaldi, een regering in lopende zaken, een beslissing nemen over twee zaken: een begroting van voorlopige twaalfden voor het eerste trimester van 2025 en de begroting van de ziekteverzekering (RIZIV) voor het volledige jaar 2025 en meer bepaald de groeinorm die vastgelegd is op 2.5%.
Vooral dat tweede ligt moeilijk. Door een meningsverschil tussen De Croo en Vandenbroucke werd de RIZIV begroting in oktober niet goedgekeurd. De liberalen hebben zich verzet.

De ontslagnemende De Croo schuift de hete aardappel van het RIZIV budget door naar formateur De Wever met het argument dat die enkele percenten al meteen een aanzienlijk (lees miljarden-) impact hebben op de volgende begroting. Maar ook de onderhandelaars van de Arizona-coalitie zijn het daarover nog niet eens. Bij de regeringspartners die op hun laatste benen lopen is er geen akkoord meer, en bij de formatie die stilaan vorm krijgt is het akkoord er nog niet.

De ontslagnemende regering neemt nog sommige beslissingen en de regering die in de steigers staat neemt er ook al, maar de afspraken en de afbakening van bevoegdheden is zeer flou. Zoiets kan alleen in dit surrealistische land.

Ook de langdurige regeringsformatie doet alsmaar meer vragen rijzen en wenkbrauwen fronsen. Maar ook die problematiek is eigen aan dit kunstmatige land. Ik citeer uit The Times van 10 Mei 2005: “Belgium — the last surviving artificially created state in Europe after the collapse of the Soviet Union, Czechoslovakia and Yugoslavia — has tried to resolve the tensions by dividing itself into three semi-independent regions in Europe …”. Wat is er in dit land nog allemaal kunstmatig, surrealistisch, bizar?

Een taalgrens die staatsgrens en zorggrens is, iets dat wij artsen al lang onderkennen, maar onze bestuurders nog altijd niet.

“La Belgique sera latine ou ne sera pas” is gelukkig al lang voorbij, maar toch nog niet tot iedereen doorgedrongen. Of misschien juist wel, en dan zou dit de aanzet moeten zijn voor een ordentelijke opdeling van het land. Want niet alleen fiscale en budgettaire hervormingen zijn nodig.

Dit is ook de paradox voor een Vlaams-nationalistische formateur. Het gevolg van de keuze voor evolutie en geen revolutie is dat hij blijkbaar eerst België moet redden om het dan ordentelijk te kunnen opdelen. Ik wens hem succes met deze strategie.

Langdurige formaties worden stilaan de gewoonte, bijna de norm? Niemand verbaast er zich nog over dat BDW om de veertien dagen naar het paleis trekt om daar telkens weer de toelating te krijgen verlengingen te spelen. De voetbalfans onder ons krijgen heimwee naar de Golden Goal.

Langdurige formatie ook omdat alsmaar meer partijen en partijtjes nodig zijn om aan werkbare meerderheden te geraken. En elk partijtje moet zijn trofeetje binnenhalen. En het wordt alsmaar moeilijker om links en rechts te verzoenen in een compromis. Door te veel toegevingen is het compromis te mager waardoor essentiële hervormingen en krachtdadig bestuur niet mogelijk zijn, en waardoor eigenlijk al de basis gelegd wordt voor tegenvallende verkiezingen aan het einde van de legislatuur. En zolang men het cordon sanitaire aanhoudt zal ook die nadelige gevolgen van de compromiscultuur aanhouden.

Langdurige formatie ook door de steekvlampolitiek die we danken aan de sociale media. Rustig nadenken en op een efficiënte manier verder werken is stilaan onmogelijk geworden. De nota is nog niet geschreven of hij wordt al gelekt.

Het VAV heeft een memorandum – zie onze webstek - over de communautarisering van de gezondheidszorg opgesteld, met daarin de hint naar de opdeling van het arbeidsmarktbeleid. We hebben dat bezorgd aan de politici en opiniemakers. Laat ons hopen dat dit vruchten afwerpt. Maar ik stel vast dat het heilig vuur ook bij de N-VA betrokkenen nog niet echt uitstraalt.

Voor het VAV is het duidelijk dat door de communautarisering van het arbeidsmarktbeleid en van het gezondheidsbeleid zowel Vlaanderen als Franstalig België een toekomstgericht beleid kunnen ontwikkelen, gericht op efficiëntie- en kwaliteitsverbetering. Elke Gemeenschap doet dat volgens eigen inzichten en behoeften.

Wij blijven als VAV consequent onze doelstellingen nastreven. Wij zijn al lang overtuigd dat de staat maar efficiënt kan werken als die hervormd wordt en als de deelstaten autonoom worden. De argumenten daarvoor op gebied van gezondheidszorg zijn al meermaals aangehaald, geactualiseerd en voortdurend onderbouwd met data en wetenschap.

En ook voor de rest van onze structuren en instellingen is dat het geval.

Ik verwijs naar oud-minister Koen Geens. Op een debat van Pro Flandria, een netwerkorganisatie van Vlaamse ondernemers en academici, haalde hij in 2022 fel uit naar de werking van de Vivaldi-regering. ‘Wij kunnen federaal op dit ogenblik bijna geen enkele ernstige hervorming meer doen, dat lukt niet meer.’ ‘Federaal kun je alleen uitgavenverhogingen beslissen.’

We staan dus niet alleen met onze analyse.

Tot slot wil ik vragen om de datum van zaterdag 22 februari 2025 nu al te noteren in de agenda. Dan bezoeken we in de voormiddag het vernieuwde Permeke museum in Jabbeke.
We lunchen in restaurant Oosthof in Snellegem en daarna is er de jaarlijkse statutaire vergadering.

www.permekemuseum.be
www.oosthof.be

Jan Van Meirhaeghe
Voorzitter VAV